Rudna

Cerkiew Prawosławna Podwyższenia Krzyża Świętego
dawny kościół ewangelicki a później katolicki pw. św. Katarzyny

Kościół w Rudnej był wzmiankowany już w 1366 r. Obecny wzniesiono w latach 1474-1500, a w XVI w. dobudowano wieżę od zachodu. Odbudowa kościoła nastąpiła po pożarze w 1624 r. W 1793 r. podwyższono wieżę i dodano jej hełm. Kościół przebudowano w latach 1859-60 i remontowano od 1988 do 2000 r. Co ciekawe, kościół od XVI w. do 1694 r. oraz w latach 1707-1945 należał do ewangelików, do 1956 r. do katolików, natomiast od tego roku pełni funkcję cerkwi prawosławnej. Świątynia reprezentuje formy śląskiego późnego gotyku. Założono ją na planie jednonawowym z krótkim wielobocznie zamkniętym prezbiterium oraz wieżą od zachodu. Prezbiterium posiada sklepienia krzyżowo-żebrowe. Na zewnętrznych ścianach kościoła zachowało się kilka epitafiów z XVII w. oraz szereg późniejszych - z XVIII i XIX w. Część tych nagrobków przeniesiono ze zrujnowanego kościoła w Starej Rudnej.
W środku znajduje się ikonostas, za którym zachowały się elementy barokowego ołtarza głównego i ambony z 2 połowy XVII w.

• Tekst i zdjęcia pochodzą z portalu Wratislaviae Amici.

Płyta nagrobna NN młodzieńca

Płyta nagrobna NN młodzieńca, prawdopodobnie z XVI wieku, lecz nieszczęśliwie usytuowana w załomie muru i do połowy zamurowana.

Płyta nagrobna Ernesta von Taur

Płyta nagrobna Ernesta von Taur z osady Smolna (Schmol)- obecnie część Rudnej, powstałej na zlecie jego brata Hansa von Taur, pana Trzęsowa i Gawronek w roku 1595.
Dziękuję za informacje uzupełniające panu Przemysławowi Zborowskiemu.

Płyta nagrobna NN kobiety

Płyta nagrobna NN kobiety w uroczystym stroju renesansowym, z ośmioma herbami po bokach, co świadczy o wspaniałości rodu tej kobiety, zmarłej w 1590 roku. Przeniesiona tutaj z kościoła w Starej Rudnej.

Epitafium Susanny Waltzer

Epitafium Susanny Waltzer zd. Gebauer, urodzonej w 1671 roku w Wierzowicach Małych, żona Caspara Waltzera, tutejszego pastora. Urodziła ośmioro synów i jedną córkę. Zmarła w wieku 63 lat, 10 miesięcy i 17 dni.

C. R. S.
Dieses Gramahl
haben
Deum alhier im Seegen ruhenden Gebeine
Ihrer frommen und getreuen Mutter
wayl. Tit.
Frau: Susanna Waltzerin geb. Gebauerin
welche
den Mertz d. 1671sten Jahres zu Klein Wiersewitz
Hinein ten Priester lies. . . . stamme entsprossen,
mit Tit:
Hern Caspar Waltzer
des Königl. Ceasistorii im Lignitzischen Fürstenthum
Assessore . . .etzlich der Kirchen zu H.L.F.
. . . . Lignitz Pastore, und dasigen schulen
Praeside
. . . . . und zwanzig Jährigen vernügten Ehefrau
Acht Söhne und Eine Tochter zur Welt gebohren,
als eins zwar bekummerte doch azch dabey gesichtige Vittib
Fünftschen Enckel Kinder geesegnet und in dieser Stadt
Ihres Alters 63. Jahr 10. Monathe und 17 Tage
Seelig entschlaffen,
Drey nachgelassene Söhne und Lintzige Tochter
aus Kindliesser Prlicht und Liess
autteichten haben.

Epitafium Kathariny Benschk † 1755

Epitafium Kathariny Benschk, urodzonej 27 stycznia 1705 roku a zmarłej 28 kwietnia 1755 roku w wieku 50 lat, 33 tygodni i 3 dni. Miała trzech mężów. Z pierwszym George Langnerem zawarła związek małżeński 2 listopada 1723 roku, z drugim Casparem Hiobem Walterem 26 kwietnia 1736 roku a z trzecim Davidem Melchiorem Bruschtenem 9 marca 1755 roku.

Trzy epitafia

Trzy barokowe epitafia obok siebie, z tym, że dwa boczne mocno zarośnięte bluszczem i niemożliwe do odczytania. A szkoda.

Epitafium Heinricha Stillera † 1732

Epitafium Heinricha Stillera, miejscowego organisty, urodzonego 7 listopada 1667 roku a zmarłego 18 grudnia 1732 roku w wieku 65 lat. Przez 44 lata był małżonkiem Rosiny zd. Richter i posiadali 2 synów oraz 4 córki.

Nomen et Omen habebat
Wanderer
stehe stille u. betracht
alhieh in der stille
den stillstand deines Unruhigen Lebens
Bey
den matten und stillen gebeinen
eines stillen im Land:
Nemlich
Des Weyl Wohl=Ehrenvesten und Kunsterfehrne
Herrn Heinrich Stillers
in die 24. Jahr Mühsarnen und fleissigen
Collegae Adjuncti Scholae
wie auch Sorgfältigen Organisten der all=
hiessigen Evangelischen Stadt-Kirchen
Welcher
Anno 1667 den 7. Nov. auf diesse unruhige Welt
von Chre. . . und Christe Eltern gebohrn
Anno 1688. den 19 Octobr. sich mit
Tite Frauen Rosina Stillerin geb: Richterin
Der Ehlichet, in seiner Ehe 44. Jahr gelebet, und dar=
innen 6. Kinder, 2 Söhne und 4. Töchter gezegnet
davon Ihm 1. Sohn 1. Tochter bereits
in die stille Ruhe vorangangen
Welcher Ihnen
Ao. 1732. d. 18. Dec. im 65 Jahre seines
Alters zürch ein stilles u. seeliges
Ende getrost nachgefolget
Quiesas in Pace !

Epitafium Johanna Bleuela † 1655

Epitafium poświęcone pastorowi Johanowi Bleuel, urodzonemu 17 grudnia 1584 roku a zmarłemu 20 marca 1655 roku. 7 listopada 1613 roku został diakonem w Legnicy, w 1615 roku zostaje mianowany pastorem w Tyńcu nad Ślęzą. Jego pierwszą żoną była Juliane zd. Seeliger, która zmarła w 1632 roku. Drugą jego żoną została Elisabet, córka pastora Zachariasa Hofmanna z Wąsosza. Od 1626 roku był pastorem w Rudnej.

SALVE VIATOR
ET SUBSISTE PARUMPTER
HIC INTRA DUAS PILAS CUM FILIOLO
GODOFREDO
ULTIMO NATO IN REQUIETORIO SOMNU8M
CAPIT
IULIANA
NOBILE MATRONARUM EXEMPLAR
QUAE EX CELEBERR, SEELIGERORUM FAMILIA BOLESLAVIAE
C.C.MDLXXXIV. D. XVII. DECEMBR. NATA:
REVERENDO ET CLAVIRO
DN. IOHAN BLEUELIO, PASTORE IN GROSTINTZ
A.C.MDCXVI. D. XXVI IANUAR
CONIUGALI FOEDERE
COPULATA
CUI:
POSTQUAM IN MATRIMONIO STERILI NON SINE QUOTENNI
VITAE PERICULO. AD ANN. XIII. VI. XERAT:
MATER TRIUM LIBEROR. FACTA:
IOHANNEM AN. MDCXXVIII. D. II. IUL.
ELISABETHAM AN. MDCXXX. D. XIV. IAN.
GODOFREDUM AN. MDCXXXII. D. XII. IUL.
PEPERIT.
QUOS EX ADFAECTII PATERNO RECEPIT, QUI DEDIT:
ILLUM AN. MDCXXIX. D. XII. AUGUST
ISTAM AN. MDCXXXI. D. XXIV. APRIL
HUNC AN. MDCXXXII. D. XXIV. IUL.
IPSA TANDEM
HOC IPSO ANNO CHR. MDCXXXII. XXII. D. IUL. ABSOLUTO
AETATIS XXXVII. HEBDOM. XXXI. D. I. TONIEL=
GII XVI. HEBD. XXI. D. M. AD AETERNA
INDE SINENTER SUSPIRANDO,
PLACIDISS. ET. BEATISS.
IN PUERPERIO OBIIT,
SUMMUM MARITI DESIDERUM,
ABI NUNG, VIATOR:
ET, UT SVAVITER POST MORTEM DORMIAS
VIVUS GNAVITER VI=
GILA

Epitafium Johanna Bleuela † 1655

Drugie epitafium poświęcone pastorowi w Rudnej Johannowi Bleuel.

JESU CHRISTO ET
POSTERITATI
S.
DOMINI IOHANNIS BLEUELII
PASTORIS ET SENIORIS
RAUDENSIS
EXIDULIM SUB ACERBISSIMO
X. OBITU CONIUGIS DESIDE
RATISSIMAE DOLORE
SOLATUM
ELLULUS LEPIDISSIMUS
GODOFREDUS
I. D. IULII Ao MDCXXXII
FELICITER NATUS
XIV. EIUSD ANNI ET MENSIS
PLACIDE DENATUS
HIC INERA AD LATUS MA=
TERNUM QUOD FULT
MORTALE, DE
POSUIT

Epitafium Marii Büttner † 1711

Epitafium poświęcone Marii Büttner zd. Schäfer, urodzonej 18 maja 1650 roku a zmarłej 12 października 1711 roku mając 61 lat i 21 tygodni. Jej ojcem był George Schäfer z Zielonej Łąki koło Środy Śląskiej. Mężem jej był prokonsul Samuel Büttner.

Dieses
Grab. u. Ehrenwohl
Ist aufgerichtet zu Ihren
einer Ehren wehrfen matrone
Nemlich:
Der den Stand, Ehr u. Tugend Edlen
Fr. Maria Büttnerin geb. Schäferin
von Grünen Thal
welche
aus ginein Ehren-vollen Geschlechte
Der durch die grösten Ehren ambter
bey der Stadt Sagan sich Höchst verdiente
Hr. George Schäfer von Grünen Thal
Ao 1650. d. 18. May aldo Ehrenrühms er Zeuget
der in viel orten u. Ehrenstellen, letzl. 24 Jahr in Rauten
So hochge Ehrte alss berühmte Physicy u. ProConsul
Hr. Samuel Büttnerus
alss den Ehrenpreiss teuscher Jungfrauen
zu seiner Ehe u. Haus Crone Ao. 1669 Ehrerbittig erwehlet
dem sein 28 Jahrigen mit Ruhen u. Ehren geführter Ehe
Lebendige Ehepfander in die arme geleget
von welchen sie ein doppelt geehrtes paar hintersanet
o. nach Ao. 1697 erfolgen Tod ihres Eheln u. Ehrenhauptes
Ihren wittwe alters 14 1/2 Jahr Ehrbar fortgesetzet
diss sie endl alss eine Ehrerbittige gedindige Maria
im Ehrenvosten Abtei nach 61 Jahren u. 21 woch.
Ao 1711 d. 12. Oct. die Crone der Ehren erfanget
Sie ruhet sanft alhier im Grünenthal
Gelegnet Sichnun überal
Zu Tauf und mahl !

Epitafium Ernesta von Nibelschitz † 1687

Epitafium poświęcone rycerzowi Ernestowi von Nibelschitz und Ritschitz, urodzonemu 6 września 1606 roku a zmarłemu 18 kwietnia 1687 roku w wieku 80 lat i 32 tygodni.

Nach . . .wugner . . .isellne
dies erlittner Kampf u. Sternen
gieng auf Jesu Blutt vergissen
Himmels wonne zu gemissen
Die Ehe . . . . erlosete Seele
Des weyl Hoch Edel=gebohrenen Ritters u. Herrn
Hr. Ernest v. Nibelschitz u. Ritschitz
Hr. auf Burglehn Raudten u. Schmohl
viel Jahrigen Zauden Assessoris in Raudtnisch Crayse
welcher
auf diese . . . . gebohren worden
zu Ritschitz Ao 1606 den 6. Septembris
nach nach rühnilich Zerichteten Krieges diensten
auf gestandenen vielen Elend von
Feindsichen ausellen
Exulanten Stadt
vest. Fewer Krankhaler
und anderer Jammer
endlich
geführeten . . . . . . Lebens-Laut
unverehlicht
Sanft und feslig beschlossen
auf dem Bürglehn Raudten
im Jahr Ao 1687 den 18. Aprilis
Seines alters 80. Jahr
32 wochen.

Epitafium Friedricha Reiche † 1767

Epitafium poświęcone Friedrichowi Benjaminowi Reiche, synowi diakona w Rudnej Benjamina Reiche oraz Susanny Helene zd. Schumann, urodzonemu 29 czerwca 1762 roku a zmarłemu 15 lipca 1767 roku mając zaledwie 5 lat, 6 tygodni i 5 dni.

Hier Liegt
einenzigerseher Zärte=geliebter Sohn
mit namen Friedrich Benjamin
Er erbliette das Licht der Welt
Im Jahr der Erlosers MDCCLXII. d. XXIX. Juni
sein daterist Titq: Pln: Herr Benjamin Reiche,
treu fleitziger Diaconus bey hiesiger Pfarr=Kirche
Die Mutter abr Titq. Po. Frau Susanna Helene geb. Schumann
Dieser liebens würdige Sohn Zeigte in seiner Zarteter Kind. . .
alle möge Fasigtette einer gutten, recht Christo: Gemüssem
und vortleflichen Ingenii,
welches alles zu ungemeiner freude der Eltern
und Hoch werthen Gross Eltern gereichtes
allein diese grosse hofnung würde ganz unvermi. . . .
die damahls allet haltegra firende Blutter Kramtz
ratte nebst vielen anderen, Kindern
auch diesem hofnungsvolle Sohn
Ao 1767. d. 15. Juli
unter Priste Einfregnung seines geliebts so Vaters
aus dieses Angstvollen Welt un die seeg Ewigkeit,
der sein Alter gebracht mit 5. Jahr wön: 6. W: u: 5. T.
Er würde darauf d. 18. Jun: mittelsteiner Stand=Rede
über die von seinen Hq. Vater erwehlten worte
P.S. 39. Ihr will schweigen=du wirts wohlmache
unter sehr voltreicher Begleitung
diese . . . zur Erden bestattet;
Dessen gebeine ruhen im Friede !

Epitafium Benjamina Reiche † 1804

Epitafium w formie obelisku poświęcone pastorowi Benjaminowi Reiche, urodzonemu 10 lipca 1732 roku a zmarłemu 8 października 1804 roku, który przez 45 i pół roku nauczał w Rudnej. Wspomniana jest także jego pierwsza żona Susanna Helene zd. Schumann. Epitafium wystawiła jego druga żona Johanna Charlotte zd. Tauft.

Dem
Manne oder Falsch
dem treuem Gatien und recht=
schaffenen Lehrer Herrn
Benjamin Reiche
der 45 1/2 Jahr in Rauden lehrte
und jetzt hier neben der einzigen
Knospe I-ter Ehe: mit
Susanna Helena
geb. Schumann
Schläft.
Sanft ruhe seine
Asche.

Er war geb. zu Polchwitz d. 10. Jul. 1732
1750 bis 1773 Diaconus als den Pastor
bis zu seinen Entschlummern d: 8 October
1804.
Sein Andenken lebt durch ihn selbst und
seine milde Justungen, in den Herzen
treuer Freunde seiner Gemeine u. 2=ten
Gattin, die ihm die letzten 5 Jahre gelei=
tete und dis Denkmal erichtete
Johanna Charl. Reiche geb. Tauftin.

Epitafium Davidtowi Eichardowi † 1568

Epitafium poświęcone Davidtowi Eichardowi, mieszkańcowi książęcego miasta Rudnej, zmarłemu w 1568 roku. Płyta inksrypcyjna jest mocno zwietrzała i uniemożliwia odczytanie treści napisu.

Epitafium Victora von Unruh † 1882

Epitafium poświęcone Victorowi von Unruh, urodzonemu 26 Lipca 1806 roku a zmarłemu 19 lipca 1882 roku w Toszowicach koło Rudnej.

Hier ruht in Gott
Victor
von
Unruh
geb. d. 26. Juli 1806.
gest. d. 19. Juli 1882.
zu Töschwitz

Epitafium Theodora von Unruh † 1890

Epitafium poświęcone Theodorowi von Unruh, urodzonemu 19 lipca 1824 roku a zmarłemu 17 marca 1890 w Toszowicach koło Rudnej.

Hier ruht in Gott
Theodor v. Unruh,
geb. d. 19. Juli 1824
gest. d. 17. März 1890
zu Töschwitz

Epitafium Ursuli Glaubitz † 1617

Epitafium poświęcone Ursuli von Glaubitz zd. von Krekwitz, żonie Caspara von Krekwitz, zmarłej 8 maja 1617 roku. Na płycie znajdują się cztery herby a mianowicie: ojczyste to von Krekwitz i von Necheln oraz macierzyste von Kotwitz i von Nostitz.

ANNO 1617
DEN 8 MAI ZWISCH
EN 5. VND 6. DEN HALBEN VHR IST IN GOT SANFT
VND SEELIG EIN GESCHLAFEN DIE EDLE VIEL
EHRENTVGENTREICHE FRAW VRSVLA GLAUBIT
IN GEBOHRENE KREKWITZIN DES EDLEN . . . .
ENGEN EHRENVESTEN VND WOLBENAMTE . . . .
CASPER VON GLAUBITZ VND MITTEL . . . . .
TILAW VIELGELIEBTER EHSCHAZ . . . . . .
IN 43 IAHR DER GOT EINE SANFTE . . . .
AM TVNGSTEN TAGE EINE FROLICHE . . . .
. . . . STEHUNG VERLEIHEN WOLLE

Płyta pamiątkowa Johanna Heermanna † 1645

Płyta pamiątkowa poświęcona Johannowi Heermannowi, niemieckiemu poecie, twórcy pieśni kościelnych, urodzonemu w 1585 roku w Rudnej a zmarłemu w 1645 roku w Lesznie.

Epitafium Christiana Schumanna † 1794

Epitafium poświęcone Christianowi Gottlobowi Schumannowi, urodzonemu 6 maja 1729 roku a zmarłemu 7 października 1794 roku mającego 65 lat, 4 miesiące i 8 dni.

Hier
ruhet die Gebeine
. . . . . . . weil:
Herrn
Christi: Gottl: Schumann
. . . . . u. Fleischhauer
. . . . .radtesten alhier:
An war geb. d. 6. Mai 1729
. . . . . Ehen 34. J: 1. M.
und starb d. 7. Octo: 1794
. . . in einem Alter
von 65. Jahr 4 Mon:
und 8. Tagen

Epitafium Davida Brüschtena † 1757

Epitafium poświęcone Davidowi Melchiorowi Brüschtenowi, prokonsulowi, urodzonemu 16 grudnia 1699 roku a zmarłemu 10 czerwca 1780 roku.Był żonaty z Annią Rosiną zd. Jordan, zmarłej 10 czerwca 1780 roku. Posiadali 5 synów oraz 3 córki. Płyta jest mocno zwietrzała i utrudnia dokładne odczytanie.

Epitafium Anny Brüschten † 1747

Epitafium poświęcone Annie Rosinie Brüschten zd. Jordan, urodzonej 28 grudnia 1710 roku a zmarłej 22 grudnia 1747 roku mając 37 lat bez 6 dni. Przez 19 lat i 35 tygodni była żoną Davida Melchiora Brüschtena, za którego wyszła 28 kwietnia 1728 roku, z tego związku urodziło się 5 synów i 3 córki.

D O M S
Hier verhiltet der Moder
die Leiche wahre . . . . . JESU
Wyl. Tit. pl. Frauen Anna Rosina geb. Jordan
Die Göttliche Vorschung hatte derselben
Beuthen Ao 1710. d. 28. Dec. zur gebicht Geburts Stadt
Raudten zu einer geseegneien Wohnung
Tit. pl: Herr David Melchior Brüschten
Hochverdient ProConsul: u: Hofgith: Vorsteher allhier
im Jahr 1728 den 28. April
zu einem erwünschten L. M. Schatze
Finf Söhne aber u. drey Tocht. zu ihre Fergange
bestimmel.
Glaube Liebe u. Andacht vetband mit Ihr
das der GOTTES
Nach einem her. . . . Kampfe des Glaubens
Der 22. Dec. Ao 1747 war das Ziel ihrer menscht: Tage
Sie beschloss Ihre Ehe mit 19. Jahr u: 35. Woch:
Und Ihr Leben mit 37 Jahren weniger 6. Tage
Werthe Bruschlin ruhe . . . nichts soll deine Ruhin verlesse
weil . . . . Treu Frömmkeit der das schonste Denck=
mahl sessen.

Dziękuję bardzo panu Michałowi Urbanowskiemu za wspaniałej jakości zdjęcia, z których można było odczytać treści inskrypcji na tylu pięknych epitafiach.

Kościół oraz epitafia i płyty nagrobne widziane oczami Pytona